Wyroki TSUE korzystne dla „frankowiczów”

Dnia 15 czerwca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej zwany „TSUE”) wydał dwa wyroki w sprawach wytoczonych bankom przez konsumentów, którzy zaciągnęli kredyty denominowane we frankach szwajcarskich. Powinny one natychmiast wpłynąć na rozstrzygnięcia korzystne dla tzw. „frankowiczów”.

  1. Wyrok TSUE w sprawie C-520/21 powinien prowadzić do oddalenia przez Sądy krajowe pozwów banków przeciwko konsumentom w zakresie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.
  • Natomiast wyrok TSUE w sprawie C-287/22 zobowiązuje Sądy krajowe do wydawania korzystnych postanowień dla „frankowiczów” w sprawach na ich wniosek o zastosowanie środków tymczasowych zmierzających do zawieszenia spłaty rat miesięcznych należnych na podstawie umów kredytów, w oczekiwaniu na ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie unieważnienia zawartych przez nich umów kredytu.

Zgodnie z treścią wyroku TSUE z dnia 15 czerwca 2023 r. w sprawie C-502/21, w świetle rozważań przeprowadzonych przez TSUE na zadane pytanie prejudycjalne Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie należy odpowiedzieć, że w kontekście uznania umowy kredytu hipotecznego za nieważną w całości ze względu na to, że nie może ona dalej obowiązywać po usunięciu z niej nieuczciwych warunków, art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że:

  1. powyżej wskazane przepisy dyrektywy 93/13 nie stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą konsument ma prawo żądać od instytucji kredytowej rekompensaty wykraczającej poza zwrot miesięcznych rat i kosztów zapłaconych z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty, pod warunkiem poszanowania celów dyrektywy 93/13 i zasady proporcjonalności,
  • powyżej wskazane przepisy dyrektywy 93/13 stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty.

Wskazana treść wyroku TSUE uprawnia instytucje kredytowe jedynie do żądania zwrotu przez konsumenta rzeczywiście wypłaconych mu środków wraz z odsetkami, obliczanymi od momentu, wezwania go do ich zwrotu. Od chwili wydania wyroku TSUE w sprawie C-502/21, instytucje kredytowe, nie będą miały możliwości wszczynania oraz dalszego prowadzenia spraw przeciwko konsumentom o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału.

Konsumenci otrzymali za to możliwość żądania od instytucji kredytowych zwrotu rzeczywiście zapłaconej kwoty wraz z odsetkami, obliczanymi od momentu, wezwania ich do zwrotu należności oraz odszkodowania za wszelkie szkody poniesione z winy tych instytucji.

Przed wydaniem wyroku w niniejszej kwestii swoje stanowisko wyraził już rzecznik generalny Anthony Michael Collins w opinii z lutego bieżącego roku. TSUE wskazał, że w pkt 58 przedmiotowej opinii prawidłowo zostało wskazane, że ewentualne uznanie umowy kredytu hipotecznego za nieważną jest skutkiem stosowania nieuczciwych warunków przez Bank. W związku z tym nie może on uzyskać odszkodowania za utratę zysku analogicznego do tego, jaki zamierzał osiągnąć ze wspomnianej umowy.

W tym celu państwa członkowskie są zobowiązane do odstąpienia od stosowania nieuczciwych warunków umowy, aby nie wywierały one, w braku sprzeciwu konsumenta, wiążących wobec niego skutków.

Z kolei, zgodnie z treścią wyroku TSUE z dnia 15 czerwca 2023 r. w sprawie C-287/22, w świetle rozważań przeprowadzonych przez TSUE na zadane pytanie prejudycjalne Sądu Okręgowego w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny należy odpowiedzieć, że art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z zasadą skuteczności stoją na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym sąd krajowy może oddalić złożony przez konsumenta wniosek o zastosowanie środków tymczasowych, mających na celu zawieszenie w oczekiwaniu na ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie unieważnienia zawartej przez tego konsumenta umowy kredytu ze względu na to, że owa umowa kredytu zawiera nieuczciwe warunki, spłaty rat miesięcznych należnych na podstawie wspomnianej umowy kredytu, w sytuacji gdy zastosowanie takich środków tymczasowych jest konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności tego orzeczenia.

W związku z powyższym, wnioski „frankowiczów” o zastosowanie środków tymczasowych zmierzających do zawieszenia spłaty rat kredytu w toku postępowania sądowego o ustalenie nieuczciwego charakteru warunków umowy, powinny być korzystnie rozstrzygane przez Sądy krajowe.

Według TSUE zastosowanie środka tymczasowego mającego na celu zawieszenie spłaty rat miesięcznych należnych z tytułu umowy kredytu, która może zostać unieważniona ze względu na zawarty w niej nieuczciwy warunek, może być konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia, skutku restytucyjnego, jaki pociąga ono za sobą, a tym samym skuteczności ochrony zapewnionej przez dyrektywę 93/13.

W przypadku zainteresowania tematem przedstawionym w artykule, prosimy o kontakt na: kancelaria@cddlegal.pl