Reforma prowadząca do stopniowej likwidacji użytkowania wieczystego z polskiego systemu prawnego przeszła do kolejnego etapu – od 31 sierpnia 2023 r. przedsiębiorcy mogą ubiegać się o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego użytkowanych komercyjnych gruntów zabudowanych we własność.
Możliwość wystąpienia z wnioskiem o przekształcenie zapewniła przedsiębiorcom ustawa z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1463).
W ww. ustawie wskazano, że przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości następuje na wniosek, a nie z mocy prawa, jak miało to miejsce przy przekształceniu użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe.
Termin na złożenie rzeczonego wniosku będzie wynosił jedynie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie wskazanej ustawy i będzie trwał do dnia 31 sierpnia 2024 r.
Uprawnienie do złożenia wniosku napotyka jednak pewne ograniczenia i nie przysługuje, jeżeli:
- nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste po 31.12.1997 r.,
- użytkownik wieczysty nie wykonał zobowiązania określonego w umowie użytkowania wieczystego,
- będzie toczyło się postępowanie o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego,
- grunt jest położony na terenie portów i przystani morskich,
- grunt jest wykorzystywany na prowadzenie rodzinnego ogrodu działkowego,
- grunt jest niezabudowany.
Przepisy ustawy przewidują możliwość wykupu gruntów należących do Skarbu Państwa poprzez dokonanie opłaty za przekształcenie w formie:
- jednorazowej (jako 20-krotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży);
lub
- ratalnej (jako 25-krotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży).
Natomiast cena sprzedaży dla nieruchomości gruntowej stanowiącej własność jednostek samorządu terytorialnego, a wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej, wyniesie nie mniej niż 20-krotność kwoty stanowiącej iloczyn dotychczasowej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego oraz wartości nieruchomości gruntowej określonej na dzień zawarcia umowy sprzedaży, jednak nie wyższej niż wartość gruntu określona na dzień zawarcia umowy sprzedaży.
Ustawa wprowadza jednak możliwość uzyskania bonifikaty od ustalonej ceny w określonych przypadkach. Zasady przeznaczania do sprzedaży nieruchomości gruntowych oddanych w użytkowanie wieczyste oraz szczegółowe wytyczne sprzedaży nieruchomości gruntowych na rzecz ich użytkowników wieczystych będą ustalane w drodze zarządzenia lub uchwały odpowiednio przez wojewodę lub właściwą radę lub sejmik