Dnia 6 marca 2023 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, która wchodzi w życie w dniu 22 maja 2023 r. W związku ze zbliżającą się datą wejścia w życie nowych przepisów poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące fundacji rodzinnej.
Czym jest fundacja rodzinna?
Fundacja rodzinna ma być podmiotem, do którego zadań będzie należało zarządzanie majątkiem rodzinnym i tworzenie zabezpieczenia majątkowego osób wskazanych przez fundatora. Jej cechą charakterystyczną jest rozciągnięcie uprawnień fundatora do wpływu na działalność firmy rodzinnej po jego śmierci.
Kto może być fundatorem i beneficjentem?
Założycielem fundacji będzie mogła zostać osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która utworzy fundację poprzez sporządzenie przed notariuszem aktu założycielskiego lub testamentu przewidującego utworzenie fundacji. Fundację rodzinną będzie mogło założyć kilku fundatorów, z wyjątkiem fundacji tworzonej w testamencie. Zgodnie z obowiązującym prawem fundacja rodzinna ustanawiana w testamencie będzie mogła mieć tylko jednego fundatora.
Beneficjentami fundacji rodzinnej będą natomiast osoby fizyczne lub organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego wskazane przez fundatora w akcie założycielskim fundacji. Dodatkowo, beneficjentem będzie mógł być również sam fundator.
Organy fundacji rodzinnej
Jak pozostałe osoby prawne fundacja rodzinna będzie działała przez swoje organy, którymi będą:
- zarząd – odpowiedzialny za prowadzenie spraw fundacji i reprezentowanie jej na zewnątrz,
- rada nadzorcza – co do zasady ma pełnić funkcję nadzorczą wobec zarządu, jednakże fundator będzie mógł rozszerzyć jej uprawnienia, np. poprzez zastrzeżenie, że określone czynności zarządu będą wymagały zgody rady nadzorczej. Rada nadzorcza będzie organem fakultatywnym, który może zostać ustanowiony przez fundatora w statucie fundacji,
- zgromadzenie beneficjentów – tworzone przez beneficjentów fundacji uprawnionych przez statut do uczestniczenia w nim. Zgromadzenie to będzie zwoływane przez zarząd fundacji, a do jego kompetencji będzie należało m.in. podejmowanie uchwał w sprawach dotyczących działalności fundacji.
Fundacja rodzinna a działalność gospodarcza
Zgodnie z ustawą, fundacja rodzinna co do zasady nie będzie mogła prowadzić działalności gospodarczej. Powyższe uzasadniane jest dążeniem do ograniczenia ryzyk związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i ochroną wnoszonego do fundacji majątku.
Ustawa przewiduje jednak wyjątki, do których należy prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na: zbywaniu mienia (jeżeli nie zostało ono nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia), najmie, dzierżawie lub udostępnianiu mienia na innej podstawie, którego posiadaczem lub właścicielem jest fundacja. Ponadto fundacja rodzinna może przystępować i uczestniczyć w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach oraz podmiotach o podobnym charakterze mających swoją siedzibę w kraju lub zagranicą. Fundacja może nabywać i zbywać papiery wartościowe, instrumenty pochodne i prawa o podobnym charakterze, udzielać wybranym podmiotom pożyczek, prowadzić obrót zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej, w tym wypłatą świadczeń beneficjentowi lub prowadzeniu przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego.
Jak założyć fundację rodzinną?
- Złożenie przez fundatora oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej przed notariuszem w akcie założycielskim albo w testamencie.
- Sporządzenie statutu fundacji rodzinnej regulującego jej działanie.
- Przekazanie majątku na fundusz założycielski.
- Ustanowienie organów fundacji.
- Wpisanie fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych prowadzonego przez sąd.
Warto dodać, że wraz ze sporządzeniem aktu założycielskiego lub ogłoszeniem testamentu powstanie fundacja rodzinna „w organizacji”, która będzie mogła we własnym imieniu zarządzać posiadanym majątkiem i zapewniać jego ochronę, w szczególności nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
W przypadku zainteresowania tematem przedstawionym w artykule, prosimy o kontakt na: kancelaria@cddlegal.pl