Implementacja dyrektywy Omnibus, dyrektywy towarowej i cyfrowej.
Z dniem 1 stycznia 2023 roku nastąpiły istotne zmiany w prawie konsumenckim. Z tym dniem weszły w życie ustawa z 4 listopada 2022 roku o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe, która implementuje dyrektywę towarową i cyfrową, oraz ustawa z 1 grudnia 2022 roku o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw, która implementuje dyrektywę Omnibus. Poniżej wskazane zostaną najistotniejsze zmiany wprowadzone tymi ustawami.
Zasady odpowiedzialności z tytułu rękojmi przy umowach zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta
Na mocy wprowadzonych zmian regulacje dotyczące odpowiedzialności z tytułu rękojmi w przypadku umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta, w tym w szczególności umów sprzedaży, umów dostawy oraz umów o dzieło będące towarem, zostały przeniesione z kodeksu cywilnego do ustawy o prawach konsumenta. Regulacje te mają zastosowanie także do osób fizycznych zawierających umowę bezpośrednio związaną z działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie ma ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej
Zgodnie z nowymi przepisami towar jest zgodny z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego:
1) opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji;
2) przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował.
Ponadto towar, aby został uznany za zgodny z umową, musi m.in. nadawać się do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, występować w takiej ilości i mieć takie cechy, w tym trwałość i bezpieczeństwo, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również funkcjonalność i kompatybilność, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może rozsądnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, być dostarczany z opakowaniem, akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać oraz być takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił konsumentowi przed zawarciem umowy, i odpowiadać opisowi takiej próbki lub takiego wzoru.
Ustawa wprowadza także określoną kolejność korzystania przez konsumenta z uprawnień z rękojmi. Podstawowym uprawnieniem konsumenta w przypadku niezgodności towaru z umową jest żądanie jego naprawy lub wymiany. Przedsiębiorca może dokonać wymiany, gdy konsument żąda naprawy, lub przedsiębiorca może dokonać naprawy, gdy konsument żąda wymiany, jeżeli doprowadzenie do zgodności towaru z umową w sposób wybrany przez konsumenta jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy. Jeżeli naprawa i wymiana są niemożliwe lub wymagałyby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy, może on odmówić doprowadzenia towaru do zgodności z umową.
Konsument może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy tylko, gdy:
1) przedsiębiorca odmówił doprowadzenia towaru do zgodności z umową;
2) przedsiębiorca nie doprowadził towaru do zgodności z umową;
3) brak zgodności towaru z umową występuje nadal, mimo że przedsiębiorca próbował doprowadzić towar do zgodności z umową;
4) brak zgodności towaru z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy bez uprzedniego skorzystania ze środków ochrony wskazanych powyżej;
5) z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie doprowadzi on towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.
Umowy o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej
Ustawa z 4 listopada 2022 roku wprowadza także regulacje dotyczące umów o dostarczanie treści lub usługi cyfrowej. Przedsiębiorca jest zobowiązany dostarczyć konsumentowi treść cyfrową lub usługę cyfrową niezwłocznie po zawarciu umowy, chyba że strony postanowiły inaczej. Treść cyfrową uważa się za dostarczoną w chwili, gdy treść cyfrowa lub środek, który pozwala na uzyskanie dostępu do treści cyfrowej lub pobranie treści cyfrowej, zostały udostępnione konsumentowi lub fizycznemu lub wirtualnemu urządzeniu, które konsument wybrał samodzielnie w tym celu, lub gdy konsument lub takie urządzenie, uzyskali do niej dostęp. Usługę cyfrową uważa się natomiast za dostarczoną w chwili, gdy konsument lub fizyczne lub wirtualne urządzenie, które konsument wybrał samodzielnie w tym celu, uzyskali do niej dostęp. Jeżeli przedsiębiorca nie dostarczył treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, konsument wzywa go do ich dostarczenia. Jeżeli przedsiębiorca nie dostarczy treści cyfrowej lub usługi cyfrowej niezwłocznie lub w dodatkowym, wyraźnie uzgodnionym przez strony terminie, konsument może odstąpić od umowy.
Ponadto konsument może odstąpić od umowy bez wzywania do dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, jeżeli:
1) z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie dostarczy treści cyfrowej lub usługi cyfrowej lub
2) konsument i przedsiębiorca uzgodnili lub z okoliczności zawarcia umowy wyraźnie wynika, że określony termin dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej miał istotne znaczenie dla konsumenta, a przedsiębiorca nie dostarczył ich w tym terminie.
Ciężar dowodu dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej spoczywa na przedsiębiorcy.
Ustawa reguluje także zasady odpowiedzialności za niezgodność treści lub usługi cyfrowej z umową. Przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności z umową treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, który istniał w chwili ich dostarczenia i ujawnił się w ciągu dwóch lat od tej chwili. Domniemywa się, że brak zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, który ujawnił się przed upływem roku od chwili dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, istniał w chwili ich dostarczenia.
Obowiązek informowania o najniższej cenie z ostatnich 30 dni
Ustawa z 1 grudnia 2022 roku wprowadza obowiązek przedsiębiorców, w każdym przypadku obniżenia ceny towaru lub usługi, do uwidocznienia obok informacji o obniżonej cenie również informacji o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi jaka obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Gdy towar oferowany jest krócej niż 30 dni uwidacznia się informację o najniższej cenie w okresie oferowania.
Obowiązku związane z opiniami konsumentów
Jednym z podstawowych nowych obowiązków nałożonych na przedsiębiorców w związku z implementacją dyrektywy Omnibus jest obowiązek informowania przez przedsiębiorcę, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, czy i w jaki sposób przedsiębiorca zapewnia, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go nabyli. Jednocześnie do katalogu nieuczciwych praktyk rynkowych zostały dodane praktyki polegające na twierdzeniu, że udostępnione opinie o produktach zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli, pomimo braku podjęcia przez przedsiębiorcę uzasadnionych i proporcjonalnych kroków, aby sprawdzić, czy opinie te pochodzą od tych konsumentów, a także zamieszczanie lub zlecanie zamieszczania innej osobie nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów albo zniekształcanie opinii lub rekomendacji konsumentów w celu promowania produktów.
W przypadku zainteresowania tematem przedstawionym w artykule, prosimy o kontakt na: kancelaria@cddlegal.pl