Czym jest partnerstwo publiczno-prywatne?
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP), uregulowane w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, to alternatywna względem tradycyjnych metoda wykonywania zadań publicznych. Polega ona na wspólnej realizacji przedsięwzięcia, opartej na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym. Przedsięwzięciem w rozumieniu omawianej formuły może być np. budowa lub remont obiektu, wykonanie dzieła czy też świadczenie usług, połączone z utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym, który jest wykorzystywany do realizacji przedsięwzięcia lub jest z nim związany.
Jak działa partnerstwo publiczno-prywatne?
Przed wszczęciem postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego podmiot publiczny sporządza ocenę efektywności realizacji przedsięwzięcia w ramach PPP w porównaniu do efektywności jego realizacji w inny sposób (w szczególności przy wykorzystaniu wyłącznie środków publicznych). Podmiot publiczny może także wystąpić do ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego z wnioskiem o opinię na temat zasadności realizacji projektu w formule PPP.
Podmiot publiczny, po zamieszczeniu ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo opublikowaniu ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, dodatkowo zamieszcza w BIP informację o planowanym partnerstwie publiczno-prywatnym. Do wyboru partnera prywatnego i umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym (w zakresie nieuregulowanym w ustawie o PPP) stosuje się przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych.
Projekt w formule PPP opiera się na zawieranej przez partnerów umowie. Przez umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym partner prywatny zobowiązuje się do realizacji przedsięwzięcia za wynagrodzeniem oraz poniesienia w całości albo w części wydatków na jego realizację lub poniesienia ich przez osobę trzecią, a podmiot publiczny zobowiązuje się do współdziałania w osiągnięciu celu przedsięwzięcia, w szczególności poprzez wniesienie wkładu własnego. Wniesienie wkładu własnego w postaci składnika majątkowego może nastąpić w szczególności w drodze sprzedaży, użyczenia, użytkowania, najmu albo dzierżawy.
Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym może także przewidywać, że w celu jej wykonania podmiot publiczny i partner prywatny zawiążą spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółkę akcyjną lub że partner prywatny nabędzie udziały albo akcje spółki z udziałem podmiotu publicznego.
Co istotne, realizacja projektu w formule PPP nie kończy się wraz z zakończeniem jego fazy inwestycyjnej (np. wraz z końcem robót budowlanych). Po etapie inwestycji przechodzi się do etapu eksploatacji. Na tym etapie partner prywatny utrzymuje infrastrukturę publiczną lub nią zarządza zgodnie z zasadami określonymi w zawartej przez strony umowie, za co otrzymuje wynagrodzenie. Umowa o PPP zawierana jest najczęściej na kilkanaście (a nawet kilkadziesiąt) lat, a jej najważniejszą cechą jest jej kompleksowość.
Wynagrodzenie partnera prywatnego w PPP zależy przede wszystkim od rzeczywistego wykorzystania lub faktycznej dostępności przedmiotu przedsięwzięcia. Może ono pochodzić ze środków budżetowych podmiotu publicznego lub pobieranych opłat od użytkowników danej infrastruktury publicznej. Umowa o PPP powinna jednoznacznie wskazywać źródło wynagrodzenia.
Zalety formuły PPP
Zarówno dla partnera prywatnego, jak i dla partnera publicznego, podjęcie się realizacji inwestycji w formule PPP może okazać się bardzo atrakcyjną opcją. Dla partnera prywatnego przekonujące mogą być przede wszystkim zyski związane z zawarciem wieloletniej, kompleksowej umowy na jasnych, przejrzystych zasadach. Jeśli chodzi o korzyści po stronie partnera publicznego, to należy wskazać, że PPP co do zasady umożliwia:
- zwiększenie efektywności i skuteczności świadczenia usług publicznych;
- zapewnienie wyższych standardów świadczenia tych usług;
- optymalizację wydatków dzięki zaangażowaniu kapitału prywatnego w inwestycje publiczne;
- korzystanie z wiedzy i doświadczenia biznesu;
- zmniejszenie ryzyka popełnienia błędów w stosunku do sytuacji, w której zadania realizowane są samodzielnie;
- wprowadzenie mechanizmów konkurencji w proces świadczenia usług publicznych.
Warto także pamiętać o tym, że podmiot publiczny ma ustawowo zagwarantowane prawo do bieżącej kontroli realizacji przedsięwzięcia przez partnera prywatnego oraz do kontroli składnika majątkowego wykorzystywanego przez partnera prywatnego do realizacji przedsięwzięcia.
Partnerstwo publiczno-prywatne w Polsce i w Europie
Partnerstwo publiczno-prywatne w Polsce pozostaje wciąż w fazie wczesnego rozwoju. Niechęć do angażowania się w projekty PPP wynika często z braku znajomości regulacji prawnych w tym zakresie.
Przedsięwzięcia PPP realizowane są lub były w naszym kraju w sektorach takich jak: transport, ochrona zdrowia, efektywność energetyczna, telekomunikacja, gospodarka odpadami, gospodarka wodno-kanalizacyjna, mieszkalnictwo, rewitalizacja miast, edukacja, sport czy turystyka. W formule PPP powstał np. parking podziemny przy Hali Stulecia we Wrocławiu czy budynek Sądu Rejonowego w Nowym Sączu.
Liderami w dziedzinie partnerstwa publiczno-prywatnego są w Europie kraje takie jak Wielka Brytania, Francja, Niemcy czy Portugalia. Przykładowo w Wielkiej Brytanii w formule PPP regularnie powstają nowe szkoły, szpitale, więzienia, drogi, linie kolejowe czy odcinki metra.
W przypadku zainteresowania tematem przedstawionym w artykule, prosimy o kontakt na: kancelaria@cddlegal.pl